Slide background

Ιστορία

Το τοπωνύμιο Ζαγόρι προέρχεται από τη σλαβική πρόθεση Za που σημαίνει πίσω και την αιτιατική του ουσιαστικού gora που σημαίνει βουνό, δηλαδή περιοχή πίσω από το βουνό. Είναι μετάφραση του αρχαίου ονόματος της περιοχής, «Παρωραία», που σημαίνει «παρά το όρος», από σλαβικά φύλα που κατήλθαν στην περιοχή τον 6ο αιώνα.

Τα Ζαγοροχώρια αποτελούν μια ξεχωριστή οικιστική, ιστορική και πολιτιστική ενότητα, βόρεια από το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων, στο βορειοδυτικό άκρο της Πίνδου. Τα φυσικά όρια τους καθορίζονται νότια από το βουνό Μιτσικέλι, βόρεια από το ποταμό Αώο, ανατολικά από τα βουνά του Λύγκου και δυτικά από τον ορεινό όγκο της Τύμφης.

Το Ζαγόρι χωρίζεται γεωγραφικά σε τρείς ενότητες: το Κεντρικό, το Δυτικό και το Ανατολικό Ζαγόρι με είκοσι, δέκα και δεκαέξι χωριά αντίστοιχα.

Η ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή ανιχνεύεται ήδη κατά την ανώτερη παλαιολιθική εποχή ( 14.000 – 8.000 π.Χ. ), και συνεχίζει την ιστορική διαδρομή με δείγματα από όλες τις περιόδους.

Από το 1430, και καθ’ όλη τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας στην περιοχή, το Ζαγόρι τελεί υπό προνομιακό καθεστώς έχοντας εξασφαλίσει αυτονομία, αυτοδιοίκηση και απαλλαγή από φόρους. Οι προνομιακές αυτές συνθήκες, σε συνδυασμό με την οικονομική ευρωστία που προκάλεσε η ανάπτυξη του εμπορίου έδωσε άλλες διαστάσεις στα κοινωνικά και πολιτιστικά μεγέθη του Ζαγορίου. Πολλά χρήματα ξοδεύθηκαν για να χτιστούν σπίτια, σχολεία, γέφυρες, μονοπάτια, βρύσες, εκκλησίες και μια σειρά άλλων αξιόλογων κτισμάτων.

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η συμβολή των κατοίκων του Ζαγορίου και ειδικά των γυναικών του Ζαγορίου ήταν ανεκτίμητη. Μέρα και νύχτα μετέφεραν με τα ζώα πυρομαχικά και άλλα εφόδια εκεί όπου οι μάχες μαίνονταν και γύριζαν πίσω μεταφέροντας τραυματίες.

Με την έναρξη της αντιστασιακής δράσης, ένοπλα σώματα άρχισαν να συγκεντρώνονται στην περιοχή, λόγω και του δύσβατου και απροσπέλαστου, και να την χρησιμοποιούν ως ορμητήριο. Το γεγονός αυτό οδήγησε σε αντίποινα από την πλευρά των Γερμανών με αποτέλεσμα την πυρπόληση πολλών από τα χωριά του Ζαγορίου, με καταγεγραμμένες απώλειες 1679 οικημάτων και 171 θυμάτων.

Σήμερα τα Ζαγοροχώρια διατηρούν αναλλοίωτη την πολιτιστική τους κληρονομιά, σε μια προσπάθεια να συνεχιστούν τα ήθη και έθιμα της περιοχής. Η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, η παραδοσιακή μουσική, το φυσικό κάλος, η άγρια ομορφιά των ορεινών όγκων και η πλούσια πανίδα και χλωρίδα της περιοχής αποτελούν τα χαρακτηριστικά αυτά που την κάνουν να ξεχωρίζει. Ο νεοσύστατος καλλικρατικός δήμος αποτελείται απ’ τη δημοτική ενότητα Κεντρικού Ζαγορίου, τη δημοτική ενότητα Ανατολικού Ζαγορίου, τη δημοτική ενότητα Τύμφης και τις κοινότητες Βοβούσας και Παπίγκου.