Τα μοναστήρια και οι εκκλησίες στο Ζαγόρι ακολουθούν την δική τους αρχιτεκτονική και είναι κτισμένα με υλικά του τόπου, δηλαδή πέτρα και ξύλο. Τα κτίσματα αυτά μας πηγαίνουν πολύ πίσω στο παρελθόν, αφού χρονολογικά είναι παλαιότερα από τα κοινά σπίτια ή αρχοντικά που συναντάμε στα χωριά. Χαρακτηριστικό κοινό γνώρισμα των ναών είναι το μεγάλο εξωτερικό υπόστεγο με καμάρες, που αποτελούσε ένα είδος προθαλάμου που προστάτευε τους πιστούς από τα καιρικά φαινόμενα του χειμώνα. Σε πολλές εκκλησίες μοναστηριών η πόρτα είναι πολύ χαμηλή, κατασκευή που συναντάμε συχνά στην περιοχή, προκειμένου να αποτρέπονται οι βέβηλοι κατακτητές από το να μπαίνουν στον ιερό χώρο καβάλα στο άλογο τους, όπως το συνήθιζαν.
ρίπου 2 χλμ πριν από το Τσεπέλοβο σε μια δασωμένη πλαγιά στην περιοχή Ρογκοβός βρίσκεται ένα μοναστήρι αφιερωμένο στον Αϊ-Γιάννη τον πρόδρομο. Χτίστηκε το 1028-1034 από την Πουλχερία την αδελφή του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ρωμανού Γ΄ του Αργυρού. Μετά την καταστροφή από τη Σερβοκρατία ανοικοδομήθηκε από τους αδελφους Κοντοδήμου από το Βραδέτο, και τον ηγούμενο Νικόδημο. Σήμερα δεν έχει μοναχούς αλλά διατηρείτε σαν ιστορικό μνημείο.Στο χώρο του μοναστηριού γίνεται πανηγύρι κάθε χρόνο στις 24 Ιουνίου.
Στη περιοχή δε του μοναστηριού βρίσκεται το μοναδικό σημείο οπού οι δυο πλευρές της χαράδρας του Βίκου είναι πολύ κοντά. Ενδιαφέρουσες τοποθεσίες κοντά στο μοναστήρι είναι τα Ασκηταριό, το παρεκκλήσι του Παλιαγιώργη, η Αγία Παρασκευή Ρογκοβού και το Παλιογέφυρο.
Μοναστήρι Αγ. Παρασκευής Σκαμνέλι
Στο Σκαμνέλι βρίσκεται το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής το οποίο χτίστηκε το 1697. Αρχικά ήταν γυναικείο με 80 μοναχές και στη συνέχεια ανδρικό. Είχε μια σπουδαία βιβλιοθήκη με πολύτιμα έγγραφα τα οποία έχουν συγκεντρωθεί στην κεντρική εκκλησία του Σκαμνελίου. Πανηγύρι στο μοναστήρι γίνεται στις 26 Ιουλίου. Απέναντι βρίσκεται η μονή του Αγίου Νικολάου.
Μοναστήρι Αγ. Παρασκευής Μονοδένδρι
Ο αρχαιότερος ναός της περιοχής με φάση οικοδόμησης στα τέλη του 14ου αιώνα με αρχές 15ου και πρώτη φάση τοιχογραφιών του 1414/15. Κτισμένη στο χείλος της χαράδρας του Βίκου, προσφέρει εκπληκτική θέα στο φαράγγι. Από τη Μονή ξεκινά σύντομο απόκρημνο μονοπάτι που καταλήγει στη φυσική οχυρή θέση ασκηταριό ή αλλιώς σπιτάκια.
Μονή Ευαγγελίστρας στα Άνω Πεδινά
Μεγάλο μοναστικό συγκρότημα δημιουργημένο σε διάφορες εποχές, κυρίως από τα τέλη του 17ου μέχρι και το 19ο αιώνα με αρχική ημερομηνία το 1793. Οι τοιχογραφίες στο καθολικό ανάγονται στην πρώτη δεκαετία του 19ου αιώνα. Εδώ εμόνασε ο γνωστός κληρικός και λόγιος από τα Άνω Πεδινά Νεόφυτος Δούκας.
Ιερά Μονή Βουτσάς
Η Ιερά Μονή Βουτσάς βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Γρεβενίτι, Φλαμπουράρι, Δόλιανη στις όχθες του ποταμού Βάρδα, παραποτάμου του Άραχθου.
Η Παναγιά η Πωγωνιώτισσα, όπως έλεγε παλιότερα ο λαός. Το μοναστήρι είναι χτισμένο σε μια μαγευτική τοποθεσία: Στην μικρή κοιλάδα που σχηματίζεται από το πέρασμα του ποταμού Βάρδα, στο μέσον ενός πανέμορφου δάσους. Η παράδοση αναφέρει ότι η μονή ιδρύθηκε από τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Δ΄ Πωγωνάτο το 672, αλλά η κτιτορική επιγραφή στο καθολικό αναφέρει ότι ανακαινίσθηκε και ιστορήθηκε (αγιογραφήθηκε δηλαδή) κατά το έτος 1680. Αν και η ιστορία του μοναστηριού χάνεται στα βάθη των αιώνων, η πιο τραγική στιγμή συνέβη τον περασμένο αιώνα: Αν και η ιστορία του μοναστηριού χάνεται στα βάθη των αιώνων, η πιο τραγική στιγμή συνέβη τον περασμένο αιώνα: Στις 13 Οκτωβρίου 1943 η Μονή Βουτσάς κάηκε σχεδόν ολοσχερώς από τους Γερμανούς στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον των αντάρτικων ομάδων της περιοχής. Χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό και διατηρητέο μνημείο.
Τα μοναστήρια και οι εκκλησίες στο Ζαγόρι ακολουθούν την δική τους αρχιτεκτονική και είναι κτισμένα με υλικά του τόπου, δηλαδή πέτρα και ξύλο. Τα κτίσματα αυτά μας πηγαίνουν πολύ πίσω στο παρελθόν, αφού χρονολογικά είναι παλαιότερα από τα κοινά σπίτια ή αρχοντικά που συναντάμε στα χωριά. Χαρακτηριστικό κοινό γνώρισμα των ναών είναι το μεγάλο εξωτερικό υπόστεγο με καμάρες, που αποτελούσε ένα είδος προθαλάμου που προστάτευε τους πιστούς από τα καιρικά φαινόμενα του χειμώνα. Σε πολλές εκκλησίες μοναστηριών η πόρτα είναι πολύ χαμηλή, κατασκευή που συναντάμε συχνά στην περιοχή, προκειμένου να αποτρέπονται οι βέβηλοι κατακτητές από το να μπαίνουν στον ιερό χώρο καβάλα στο άλογο τους, όπως το συνήθιζαν.
Πιθανών κτίστηκε στα 1738 πάνω από τις πηγές του ποταμού Βοϊδομάτη, μέσα στη χαράδρα του Βίκου.
Το κτίσιμο της Μονής ανάγεται στα τέλη του 16ου αιώνα, ενώ το καθολικό της κτίσθηκε το 1665 και φέρει τοιχογραφίες του 1673 από συνεργείο ζωγράφων από το χωριό Γράμμος της Καστοριάς. Είναι κτισμένη σε επαφή με κάθετο μεγάλο βράχο που καταλήγει στον Βοϊδομάτη ποταμό.
Στη σημερινή του μορφή το καθολικό είναι κτίσμα των μέσων του 17ουαιώνα ενώ οι βοηθητικοί χώροι είναι διαφόρων εποχών μέχρι και το 19ο.Σημαντικές τοιχογραφίες στο ανατολικό τμήμα του ναού και σε τμήματα του βόρειου και νότιου τοίχου του 17ου αιώνα, αλλά με άσχημες επιζωγραφίσεις του 19ου.






